Bandersnatch – Netflix’s try out lijkt een one time trick
Frosties of Sugar Puffs? Shit, ik moet wat doen. De timer loopt, snel een keuze maken. Wat neemt Stefan voor merk cornflakes voor ontbijt? Eh… Frosties klinkt bekend, die heb ik wel eens eerder op een Amerikaanse serie gezien. Die dan maar. Hopelijk krijg ik nu geen stom einde. Frosties it is.
Black Mirror, de Netflix-serie die in afzonderlijke afleveringen door futuristische scenario’s de kijker ethische vragen stelt over moderne technologie, mocht iets uitproberen: een choose-your-own-adventure-verhaal op film. Het idee: door de aflevering heen moet je voortdurend keuzes maken voor de hoofdpersoon. De keuzes die je maakt beïnvloeden hoe het verhaal loopt. Sommige keuzes hebben grote impact, sommige minder grote. Gelukkig hoorde mijn keuze over het merk cornflakes tot de laatste categorie: het veranderde alleen de reclame die ik zo’n 30 minuten later op tv zag. Maar de keuze of ik Stefan een boek of een familiefoto laat bekijken verandert het verhaal drastisch.
Krijgt de keuze van Netflix voor dit nieuwe concept ook een goed einde? Ik vraag het me af. De aflevering zelf zit leuk in elkaar: de verhalen die je kan kiezen zitten goed in elkaar, het verhaal zit vol met thema’s als alternatieve realiteiten, vrije wil en het lineaire verloop van tijd. Ook zitten er leuke meta-grapjes in en vroeg ik me soms af of ik nou wel de poppenspeler of toch zelf de pop was.
Maar ik betwijfel hoe herbruikbaar dit concept is. De thema’s die werden behandeld doen me veel denken aan het videospel The Stanley Parable (2013) waar de speler ook constant keuzes moet maken voor Stanley, om er na een aantal keer achter te komen dat de speler toch eigenlijk weinig keuze heeft. Op het moment dat dat besef is ingedaald, wordt het daarna voornamelijk een spelletje “zo snel mogelijk alle eindes vinden”: op internet een flowchart opzoeken en vervolgens door alle eerder bewandelde paden heen racen zodat je in ieder geval dat ene einde ook hebt gezien. Af en toe een gniffel over een leuke meta-grap en een absurdistische verhaallijn, maar na een tijdje wordt het toch meer een stom klusje dan relaxed genieten van een goed verhaal.
Wat ook jammer is, is dat Bandersnatch ook maar een handvol ‘echte’ eindes heeft: Netflix stuurt je bij de ‘verkeerde’ keuzes net zo lang terug totdat je bij één van deze uitkomt. Dat voelt toch een beetje flauw. Ook kan ik me een andere twist dan “kijk je hebt vrije wil, oh nee toch niet” eigenlijk niet voorstellen. Misschien dat er andere series zijn waar dit concept wel werkt, maar voorlopig zie ik de toekomst voor de choose-your-own-adventure series somber in. Misschien heb ik gewoon teveel Black Mirror gekeken. Dus Netflix: sorry mate, wrong path.
Henk-Jan Wondergem