De effectieve maar niet doelgerichte anticonceptiepil

naitsoezn 5 min 13/09/2020

Een paar maanden geleden bracht ik een bezoekje aan de huisarts met vragen over mijn huidige anticonceptiepil. Ik had namelijk last gekregen van een aantal bijwerkingen, zoals doorbraakbloedingen, puistjes op mijn wangen en voorhoofd en een toename in gewicht. Toen ik de bijsluiter van mijn pil had doorgenomen, las ik dat je het bij je huisarts moest melden als je depressieve klachten hebt ervaren in de tijd dat je de pil gebruikt. Laat dit laatste nou de aanleiding zijn geweest voor mijn bezoek. Eenmaal daar deed ik mijn verhaal en binnen tien minuten stond ik ook weer buiten. Waar het op neerkwam is dat zij mij ook niet kon vertellen of mijn bijwerkingen specifiek door de pil zijn gekomen of door iets anders. ‘’Dan zou je maar een tijd moeten stoppen met de pil om erachter te komen’’, vertelde ze me. ‘’Ja, wil ik best doen, maar wat doe ik dan tegen die helse pijn waardoor ik me elke maand in het verleden 1 tot 2 dagen ziek moest melden op werk?’’ antwoordde ik. ‘’Een extra paracetamolletje nemen,’’ kreeg ik als reactie. En alsof ik het nog niet zelf had opgezocht, liet ze mij via de meest voor de hand liggende site, namelijk anticonceptie.nl, weten wat mijn andere opties voor anticonceptie waren, terwijl ik dit zelf ook al wel op had gezocht. Waar kwam het op neer? Dat ik hoe dan ook ongemakken zou blijven houden. Als ik aan de pil zou blijven bleef ik misschien die puistjes houden en de tussentijdse bloedingen, maar als ik over zou gaan op iets zonder hormonen, zou ik standaard een paar dagen niet kunnen functioneren elke maand. Wat een pretje zeg.

Om mij meer in te lezen in de werking van de anticonceptiepil, besloot ik het boek ‘’Je brein aan de pil’’ van evolutionair psycholoog Sarah E. Hill te kopen. Hierin legt ze uit wat voor invloed de pil heeft op je lichaam en dat dat veel verder reikt dan alleen het voorkomen van zwangerschap. Hier wil ik graag de belangrijkste punten benoemen uit haar boek, zodat je misschien ook makkelijker de keuze kan maken om over te stappen naar een andere pil, om ermee te stoppen, of misschien geeft het je meer inzicht in of je überhaupt wel aan de pil zou moeten gaan. Tegenwoordig schrijft de huisarts het namelijk heel makkelijk voor, maar de bijwerkingen kunnen ernstig zijn. Laten we daar eens naar kijken.

 

Verhoogd risico op depressie

Allereerst is het vooroordeel helaas waar: de anticonceptiepil heeft invloed op je stemming. Om het specifieker te maken, hebben vrouwen die hormonale anticonceptiemiddelen gebruiken een verhoogd risico van depressie in vergelijking met natuurlijk menstruerende vrouwen. Nog specifieker: vrouwen van 15-19 jaar die de standaardpil gebruiken, de microgynon 30, vertoonden een risico van depressie dat 70% hoger was dan bij vrouwen zonder hormonale anticonceptie van vergelijkbare leeftijd. Wanneer gekeken werd naar alle vrouwen, dus niet specifiek 15-19-jarigen, had deze pil geen significant verhoogd risico van depressie meer. Maar de zwaardere variant, microgynon 50, heeft voor alle vrouwen nog een verhoogd risico van 50%, terwijl dat voor vrouwen van 15-19 jaar op 120% ligt. Dit laat zien dat vooral vrouwen die nog in ontwikkeling zijn door de anticonceptiepil een groter risico hebben op depressie in vergelijking met natuurlijk menstruerende vrouwen. Omdat veel vrouwen vaak rond die jaren aan de pil gaan, is het misschien belangrijk om te weten dat de anticonceptiepil op die manier invloed op je heeft. Vooral als depressie al in je familie voorkomt, kan de pil jouw risico hierop nog eens extra verhogen.


Verminderde stressrespons

Alhoewel er nog meer onderzoek voor nodig is, beschrijft Hill ook dat vrouwen aan de pil minder cortisol in hun bloed hebben na een stressvolle situatie dan vrouwen die niet aan de pil zijn. Cortisol is niet alleen een stresshormoon, maar het zorgt er ook voor dat je bepaalde dingen als betekenisvol ziet. Vrouwen die de pil gebruiken ervaren nog steeds dezelfde lichamelijke sensaties van stress, zoals een versnelde hartslag en zweten, maar het probleem is dus dat wanneer je dingen niet als betekenisvol ziet, je er niet van leert en daardoor kunnen er problemen ontstaan bij het leren en het geheugen. Bovendien kan dit ervoor zorgen dat je het leven als meh ervaart, omdat niks écht betekenisvol lijkt. Heel deprimerend dus.

 

Invloed op partnerkeuze

Wanneer je geen hormonale anticonceptie gebruikt, volgen de hormonen oestrogeen en progesteron een natuurlijk ritme: in de eerste fase van de ovulatiecyclus neemt de hoeveelheid oestrogeen toe en in de tweede fase neemt het weer af, maar gaat progesteron overheersen. Oestrogeen noemt Hill ook wel het sexy hormoon, omdat dit hormoon ervoor zorgt dat je je energieker voelt, meer zin krijgt in seks en wanneer deze overheerst besteed je zelfs meer tijd aan je uiterlijk. Progesteron zorgt er juist voor dat je je minder energiek voelt en vaker trek hebt, oftewel dat het je een bankhanger maakt, zoals Hill vertelt.

Vrouwen die echter de anticonceptiepil gebruiken, hebben helemaal niet zo’n natuurlijk ritme in hormonen. De pil zorgt er juist voor dat deze hormonen elke dag weer hetzelfde ritme volgen, dus je hebt evenveel oestrogeen als progesteron en totaal geen pieken. Je ervaart dus niet dezelfde boost in seksualiteit als een vrouw die niet aan de pil is, maar ook geen slaperig gevoel van progesteron aan het einde van de cyclus.

Er wordt uitgelegd hoe de pil invloed heeft op je partnerkeuze: vrouwen die niet aan de pil zijn, zouden partners kiezen die er begeerlijker uitzien (‘meer sexy’) dan vrouwen die wel aan de pil zijn, omdat deze vrouwen wel de piek in oestrogeen ervaren. Doordat de hormoonspiegel afgevlakt wordt bij vrouwen die de pil gebruiken, zouden zij bij de partnerkeuze niet letten op hoe knap een man is, maar meer op andere dingen, namelijk hoe goed hij haar financieel gezien zou kunnen onderhouden. Hill vertelt namelijk dat vrouwen bij het kiezen van een partner op verschillende dingen letten, namelijk hoe aantrekkelijk iemand is (want dat duidt op goede genen en dus goede voortplanting), maar ook op zijn resources (zorg voor haar en toekomstige kinderen en financiële middelen). Wanneer vrouwen niet aan de pil zijn, zouden zij dus eerder voor het eerste type man gaan (die misschien niet genoeg resources heeft) en zouden vrouwen aan de pil eerder voor het tweede type man kiezen (die misschien niet zo aantrekkelijk is). Dit is helemaal gebaseerd op de biologie en op het feit dat mensen de drang hebben om zich voort te planten. Op deze manier kan de pil dus ook invloed hebben op je partnerkeuze doordat het je hormoonspiegels verandert.

Zoals de titel al aangeeft, is de pil erg effectief, want het voorkomt dat je zwanger wordt, maar aan de andere kant is het niet erg doelgericht, omdat het ook invloed heeft op je gevoelens en gedrag. Hier heb ik uitgelegd hoe de pil van invloed is op je stemming, je stressrespons en op je partnerkeuze, maar in het boek legt Hill dit nog genuanceerder uit en vertelt ze dat de pil op nog wel meer invloed heeft. Eigenlijk op alles. Vandaar dat ik dit boek sterk aanraad wanneer je overweegt om aan de pil te gaan of juist als je er misschien mee wil stoppen. En voor mannen: misschien is dit boek leuk om te lezen wanneer je de vrouw beter wil begrijpen. Hill sluit haar boek af met een belangrijke boodschap: ‘’Aan de pil ben je een ander mens dan zonder de pil. Het is aan jou welke versie van jezelf je wil zijn.’’

Soortgelijke artikelen