Wanneer eten een obsessie wordt
‘’Goed, vertelt u eens, mevrouw Brinkhuis. Waarvoor bent u hier precies gekomen?’’ Een beetje twijfelend kijk ik de persoon tegenover mij aan, maar begin dan toch die moeilijke woorden over mijn lippen te laten rollen: ‘’Nou, ziet u, ik vind mezelf niet zo mooi…’’ Met een afwachtende blik word ik aangekeken, waardoor ik maar meer vertel: ‘’Ik vind dat ik te dik ben en dat ik moet afvallen. Ik vind dat ik het nu niet waard ben om van gehouden te worden, puur door mijn gewicht.’’ Een beetje onzeker zit ik in mijn stoel, te wachten op reactie van de overkant. Ze wilde het hebben over mijn eetgedrag, waarop ik beschaamd reageerde dat ik wel eens eetbuien had. Ter afsluiting van het gesprek werd mij een papiertje gegeven met adressen van eetstoornisklinieken om mij verder te helpen. Verschrikt keek ik ernaar en verliet ik het gebouw met een brok in mijn keel: ik zou toch nooit een eetstoornis kunnen ontwikkelen, hoe kwam ze daar nu bij?
Tot op de dag van vandaag vraag ik mezelf nog steeds af waar het is misgegaan. Ik weet namelijk heel erg goed dat er in deze tijd een onrealistisch schoonheidsideaal wordt gesteld aan meisjes (en jongens) en dat er hier mensen aan onderdoor gaan. Ik ben ervan bewust dat er mensen zijn die kampen met eetproblemen en eetstoornissen, juist door dit ideaalbeeld, en ik dacht dat ik hier nooit door beïnvloed zou worden. Hoe heeft mij dit dan ooit kunnen overkomen?
Zelf ben ik iemand die altijd de goede en mooie kanten van iemand anders ziet, of dat tenminste probeert. Ik wil en probeer voorbij het uiterlijk te kijken en ik focus me op hoe iemand is als persoon, want in mijn hoofd is dat het allerbelangrijkste. Het lukt mij echter niet om dit perspectief op mezelf los te laten en ik denk ontzettend negatief over mezelf. Ik vind dat ik mooier moet zijn en dat er wel een paar kilo’s af moeten. En natuurlijk dat ik elke dag in de sportschool moet staan om op een ongezonde manier strakker te worden. Maar als ik even goed nadenk, klopt dit allemaal helemaal niet. Van wie móét ik dit doen? Eerder van de maatschappij dan van mezelf. Wíé vindt dat ik wel wat dunner moet zijn? Dat idee is vanuit onze samenleving bij mij geïndoctrineerd. Continu worden wij blootgesteld aan onrealistische beelden van hoe wij, ik spreek nu voor de meisjes, eruit zouden moeten zien. In advertenties worden vaak slanke modellen afgebeeld en Instagram staat vol met zogenaamde modellen die ‘’fit teas’’ promoten, oftewel soorten thee waardoor je zou afvallen. Ergens vind ik het dus niet eens zo heel gek dat er zo ontzettend veel meisjes onzeker zijn over hun uiterlijk, onder wie ook ik, omdat wij totaal niet lijken op deze modellen. De reclame heeft helaas dus wel gewerkt: de ontvangers onzeker laten worden over hun uiterlijk, zodat zij de producten gaan kopen die je zogenaamd beter moeten laten voelen over jezelf.
Juist doordat ik me zo slecht voelde over mezelf, begon ik mijn verdriet weg te eten. Ook al wist ik elke keer dat ik mij achteraf enorm schuldig zou voelen, gaf ik toch weer toe aan de verleiding. En het werkt ook hartstikke averechts om veel te eten, terwijl ik vond dat ik moest afvallen, maar zo verliep het voor mij wel. Op zo’n moment lukte het mij niet om logisch na te denken. Er zijn ook mensen die zich juist beperken in hun voedselinname, omdat ze vinden dat zij moeten voldoen aan dat schoonheidsbeeld, waardoor eetproblemen en eetstoornissen ontwikkeld kunnen worden. De meest voorkomende zijn anorexia en boulimia nervosa, maar er kan ook sprake zijn van een binge eating disorder waarbij je geregeld eetbuien hebt, of orthorexia, waarbij de drang naar zo gezond mogelijk eten je leven in beslag neemt. Ik weet dat een eetprobleem absoluut niet hetzelfde is als een eetstoornis waarbij het eigenlijk je hele leven en daarbij je dagelijks functioneren beheerst, maar ik weet ook dat een onbehandeld eetprobleem in combinatie met een negatief zelfbeeld wel kan resulteren in een eetstoornis. Vaak leidt perfectionisme, ook over hoe je eruitziet, tot een laag zelfvertrouwen wanneer dat niet lukt. Er is dus ook een relatie tussen perfectionisme en eetstoornissen. Het zijn de controlerende en negatieve gedachten die je leven in beslag nemen, niet zozeer het eten zelf: het uit zich alleen in het eetgedrag.
Probeer te bedenken dat wat je op sociale media, in tijdschriften of op TV ziet, vaak niet echt is. Foto’s worden bewerkt met allerlei apps om zelfs de modellen die er in het echt niet zo perfect uitzien wel zo mooi mogelijk te laten lijken. Weet ook dat ‘’mooi’’ subjectief is en dat dit voor iedereen iets anders inhoudt. Zoals een mening van iemand niet per se de juiste is, reflecteert de mening van de maatschappij over hoe je eruit zou moeten zien ook niet per definitie de waarheid. Je bent mooi zoals je nu bent, ook met de dingen die je zelf niet perfect vindt. Als wij dit allemaal in ons achterhoofd houden, geloof ik dat de wereld daar een stuk mooier van zou worden.
Een paar maanden nadat ik bij de studentenpsycholoog ben geweest, heb ik er voor gekozen om mijn mentale gezondheid op één te zetten en mijn leven in mijn eigen handen te nemen. Mocht je iets soortgelijks meemaken of ook last hebben van andere mentale klachten, dan adviseer ik je om ervoor uit te durven komen en hulp te zoeken. Weet dat je er niet alleen voor staat, maar wel dat alleen jij er iets aan kan veranderen en weet dat jij die kracht in je hebt: vertrouw op jezelf en ontwikkel vrede met jezelf.