De verhuurdersvergunning: een effectief wapen tegen ongewenst verhuurdersgedrag?
Goed nieuws voor de Groninger huurder! Verhuurders die zich misdragen lopen binnenkort het risico dat zij hun verhuurdersvergunning moeten inleveren. Dit heeft als gevolg dat zij niet meer mogen verhuren aan studenten binnen de gemeente Groningen. Maar wacht even… is dit geen oud nieuws? Dat klopt, want de verhuurdersvergunning bestaat al sinds 1 januari 2019 en is dus alweer bijna twee jaar oud. Desalniettemin is er een reden voor een klein feestje, omdat er onlangs bekend is gemaakt dat de gemeente binnenkort tot daadwerkelijke handhaving van het vergunningenstelsel wil overgaan. De fase van vergunningen uitdelen aan elke verhuurder en dossiers opbouwen is daarmee tot een eind gekomen. Nu is het dus afwachten welke gevolgen dit gaat hebben voor zowel huurders als verhuurders in Groningen.
Er gaat nogal eens wat mis bij de verhuur van woonruimte in Groningen. Te denken valt aan verdachte servicekosten, te hoge huurprijzen, het onterecht inhouden van de borgsom en achterstallig onderhoud. In de meer extreme gevallen kun je denken aan pesterijen, ongeoorloofde huisbezoeken, intimidatie en geweld. Voor al deze gevallen kent de GSb al jaren het Meldpunt Ongewenst Verhuurdersgedrag (MOV). Het doel van dit meldpunt is om, samen met de gemeente en de politie, meer inzicht te krijgen in de problemen die er spelen onder de huurders en verhuurders in Groningen. Per 1 januari 2019 is het wapenarsenaal tegen ongewenst verhuurdersgedrag dus uitgebreid met de toevoeging van de verhuurdersvergunning. Waar de inzichten van het MOV vroeger met name werden gebruikt bij het lobbyen voor een strengere aanpak van misdragende verhuurders, dienen zij tegenwoordig ook ter uitvoering van het vergunningenstelsel.
Voor een rechtenstudent als ik werpt het vergunningenstelsel natuurlijk vragen op. Hoe effectief is het? Welke belangen spelen mee? Zijn er tegenstanders van het stelsel en wat zijn hun plannen? Is het stelsel juridisch houdbaar? Het leek me verstandig om bij het begin te beginnen. Aangezien de GSb aan de wieg van het stelsel heeft gestaan, klopte ik bij hen aan voor wat meer verduidelijking.
Het werd mij duidelijk dat bij de totstandkoming van de verhuurdersvergunning meer partijen betrokken waren dan alleen de gemeente en de GSb. Grote woningcorporaties, maar ook particuliere verhuurders, zijn betrokken bij het proces. Dat is normaal, omdat voor hen de consequenties van het vergunningenstelsel groot kunnen zijn. Naast een waarschuwing kan er namelijk een boete worden opgelegd en in het uiterste geval volgt intrekking van de vergunning. Deze ingrijpende consequenties zorgen er logischerwijs ook voor dat er tegenstanders van het vergunningenstelsel zijn. Een groep van particuliere verhuurders heeft zich verenigd en zijn met een eigen voorstel gekomen. Het leek hen een beter idee om in plaats van een vergunningenstelsel, een zelfreguleringsstelsel te hanteren. De GSb heeft daar destijds korte metten mee gemaakt (iets met een slager die zijn eigen vlees keurt). Bovendien bleken in het samenwerkingsverband van verhuurders een paar bekende (lees: beruchte) namen te zitten. Er waren volgens de GSb dus genoeg redenen om te twijfelen aan een dergelijk systeem. Gelukkig blijkt achteraf dat de gemeente de mening van de GSb destijds deelde.
Goed, de gemeente heeft zich dus netjes gehouden aan het beginsel van hoor en wederhoor. Ondanks enige weerstand is het vergunningenstelsel er uiteindelijk toch gekomen. De vraag is nu hoe effectief het stelsel gaat zijn. Handhaving zal in dit vroege stadium met name bestaan uit het geven van waarschuwingen. Het valt niet te verwachten dat er op korte termijn daadwerkelijk verhuurdersvergunningen worden ingetrokken. Hiervoor is immers pas voldoende grondslag indien er voldoende gewaarschuwd is en er eventueel een boete is opgelegd. Opmerkelijk is dat de meldingen bij het MOV in het tijdperk voorafgaand aan de invoering van het vergunningenstelsel (dus vóór 1 januari 2019), niet zijn meegenomen in de dossieropbouw voor de handhaving van het vergunningenstelsel. Dit is natuurlijk erg jammer, omdat deze meldingen nu in feite verloren gaan. Nu kun je eerdere waarschuwingen niet meer betrekken bij de handhaving en moet men van voor af aan beginnen met handhaven. Het is meteen de reden dat er nu, bijna twee jaar na dato, pas over kan worden gegaan tot daadwerkelijke handhaving.
Dan nog de groep particuliere verhuurders die tegen het stelsel is. Deze groep heeft al laten weten dat, indien tegen één of meer van hen gehandhaafd zou worden, ze dit zullen aanvechten bij de rechter. Daarmee kom ik gelijk op de nog openstaande vraag van dit verhaal, namelijk de juridische houdbaarheid. Omdat het stelsel nieuw terrein is op het gebied van woningverhuur, is op dit moment nog moeilijk te zeggen of het juridisch stand houdt. Met zekerheid valt echter te zeggen dat, indien er gehandhaafd gaat worden, eventuele maatregelen zullen worden aangevochten. Op deze wijze zal het vergunningenstelsel indirect getoetst kunnen worden bij de rechter.
Je kunt natuurlijk je vraagtekens zetten bij dit stelsel. Waarom duurt het allemaal zo lang? Waarom worden oude meldingen van het MOV niet meegenomen? Gaat het daadwerkelijk iets opleveren of zijn we straks weer terug bij af? Voor de beantwoording van de vraag hoe effectief het vergunningenstelsel gaat zijn, zitten we nu in een te vroeg stadium. Eerst zal moeten blijken hoe streng er gehandhaafd gaat worden en of er gerechtelijke procedures uit voort zullen vloeien. Het spant erom wat de rechter zal oordelen. Hebben we straks een sterk wapen tegen ongewenste verhuurders of wordt het systeem door de rechter van tafel geveegd? Het wordt hoe dan ook een spannende tijd voor de Groninger huurder!
Heb jij problemen met je huurbaas? Doe een melding bij het Meldpunt Ongewenst Verhuurdersgedrag! Voor gratis advies over het huurrecht kun je terecht bij het Huurteam van de GSb. Check de website www.groningerstudentenbond.nl!